Dünyanın büyük şehirleri uzun zamandır kendilerine bir kimlik vermek için çeşitli lakaplar kullanır.
Paris için “Işıklar Şehri” (City of Light) denir. Londra sanayi dönemindeki yoğun kömür dumanı nedeniyle “Dumanlı Şehir” (The Smoke) olarak anılır. Las Vegas kumar ve gece hayatıyla özdeşleştiği için “Günah Şehri” (Sin City) diye bilinir. İstanbul ise imparatorlukların merkezi olduğu dönemlerde Osmanlı’da sık sık “Çeşm-i Cihan” yani “dünyanın göz bebeği” batı literatüründe ise “Dünyanın Arzuladığı Şehir” (The City of the World’s Desire) olarak yer almıştır.
Bu lakaplar şehirlerin iddiasını, tarihini, gücünü ve ekonomik ağırlığını özetleyen kısa etiketlerdir. “Büyük Elma” (Big Apple) lakabı ise New York’a ait.
Hikayesi ise şöyle: 1920’lerde at yarışı dünyasında büyük ödüle “big apple” deniyordu. New York’taki yarış pistleri en büyük ödülleri verdiği için spor yazarları bu ifadeyi New York için kullanmaya başladı. 1970’lerde New York Belediyesi bu lakabı turizm kampanyası olarak kullandı. Bu da lakabın tamamen yerleşmesini sağladı.
New York yalnızca Amerika’nın değil, küresel ekonominin ve siyasetin de en görünür şehirlerinden biri.
★★★
New York’ta 4 Kasım 2025’te yapılan seçimlerde ilk kez Müslüman bir isim, Zohran Mamdani, belediye başkanlığı koltuğuna oturdu ve sonuç açıklandığı anda tüm dünyada manşet oldu.
Zohran Mamdani Uganda doğumlu. Küçük yaşta ailesiyle New York’a taşınmış. Üniversiteden sonra genç yaşta siyasete girip New York Eyalet Meclisi’ne seçilmiş. Aktivist bir çizgisi var. Sokakta çalışmayı seviyor. Kampanyalarını kapı kapı gezerek yürütüyor. Yani Harvard görmemiş ama Harlem’in sokaklarını ezberlemiş bir tip.
Kendini kiracılar, işçiler, düşük gelirli aileler için siyaset yapan biri olarak tanıtıyor. Kira dondurma, ücretsiz otobüs, herkes için erişilebilir çocuk bakımı gibi iddialı vaatleri var. Bu vaatler bazıları için gerçekçi değil ama genç seçmen bu çıkışları sevdi.
★★★
Mamdani New York’un ilk Müslüman belediye başkanı olacak. Bu durum Amerika siyaseti için önemli bir kırılma. Çünkü New York çok büyük ve çok seküler bir şehir. Buna rağmen halk genç bir Müslüman adaya görev verdi.
Mamdani’nin sosyalist çizgisi ve İsrail politikalarına yönelik sert eleştirileri tartışma konusu. ABD’de bu kadar merkezi bir makamın, bu kadar net bir politik duruşa sahip birine geçmesi de alışılmış bir durum değil.
Zohran Mamdani şehrin geleceğini ne kadar değiştirecek bilinmez ama adam sıradan değil. New York’un kendisi kadar karışık ve çok sesli bir profil.
Ayrıca çok güçlü ve ikna edici bir konuşma tarzı var. Bu da “İleride Amerikan başkanı olur mu?” sorusunu akla getiriyor ama bu mümkün değil. Çünkü yasaya göre başkan olabilmek için Amerika’da doğmuş olmak gerekiyor ve Mamdani Uganda doğumlu. Yani başkanlık yolu bugün kapalı görünse de siyasetin ileride hangi kapıları açacağını kimse bilemez.
