Zam oranları açısından kritik Aralık ayı enflasyonu belli oldu. TÜİK’e göre enflasyon aylık yüzde 1,03, yıllık yüzde 44 çıktı. Ya da çıktı demeyeyim. Doğru ifade “açıklandı” olacak. Zira iki fiil arasında fark “kul hakkı” kadar büyük.
İTO’nun yıllık enflasyonuna göre fark yüzde 10,82, ENAG ile fark yüzde 39,02. İşte bu fark tam da içinde bulunduğumuz haletiruhiye... Bugün tam da o fark üzerine etmek istediğim üç beş kelam var. Çünkü cebimizden öyle üçer beşer yiye yiye getirdiler bizi bugünlere. Dibin dibine batmışken, yeni yılda tünelin ucundaki ışıktan iyice uzaklaşmış haldeyiz. Çünkü kiralar yüzde 58,51, vergi, harç ve cezalar yüzde 44,93 artarken, asgari ücrete yüzde 30, emekli maaşına yüzde 15,75 zammı reva gördüler bu ülkede.
Yapay zeka ile gayrimenkul değer hesabı yapan Endeksa verilerine göre Türkiye genelinde 100 metrekarelik bir evin ortalama kirası 18 bin 600 lira. O hesaptan devam edelim. En düşük emekli maaşı ile geçinmeye çalışan biri geçen yıl sadece kirasını ödemek için her ay 6 bin 100 lira içeri giriyordu. Yeni yılda maaşına yapılan zamla kirasına yapılan zam arasındaki makas açıldı. Haliyle cebinden çıkacak da katlandı. Yeni yılda her ay maaşının üzerine bir maaştan fazla, yani 15 bin 13 lira koymak zorunda. Koyabilirse... Aksi halde başını sokacak bir çatısı olmayacak artık. Asgari ücretli için de durum benzer.
Geçen yıl ortalama bir evde yaşamak için asgari ücretlinin maaşı üzerine bin 598 lira eklemesi şarttı. Şimdi 7 bin 378 lira bulmak zorunda.
Köşe benim, atış serbest... Ütopik düzen için gözlerimizi kapatalım. Kaba hesaplamalarımıza devam edelim. Şimdi de ENAG’ın verilerinin resmi enflasyon olduğunu varsayalım ve filmi “Nas Ekonomisi”ne geçtiğimiz 2021’in sonuna saralım. 2022’ye girerken asgari ücret 4 bin 253 TL olarak açıklanmıştı. 2022 sonunda ENAG enflasyonu yüzde 137,55 oldu. Yani 2023’te asgari ücretli eğer bu orandan zam almış olsaydı, maaşları 10 bin 103 TL’ye çıkacaktı. Yine bu mantıkla 2024’e girerken asgari ücret çoktan 22 bin 954 TL’ye, yani bugünkü maaşın bile üzerine çıkmış olacaktı. Bu sene ise asgari ücret ne kadar olacaktı biliyor musunuz? Tam 42 bin 97 TL. Yani bugünkü rakamın neredeyse 20 bin lira üzerinde! En düşük memur maaşı bugün 90 bin 129, en düşük emekli maaşı 24 bin 748 lira olacaktı. Grafiğin son satırında bu rakamlarla mevcut rakamlar arasındaki fark yer alıyor. Hepsi neredeyse bir maaş kadar...Bu fark işte yazının başında bahsettiğim kul hakkının ta kendisi!
Bana bir masal anlat baba...
Enflasyon açıklandıktan 15 dakika sonra hiçbir şey olmamış gibi Ferdi Tayfur’a başsağlığı mesajı yayınladı Cumhurbaşkanı Erdoğan sosyal medya hesabından. O sırada herkes elinde kalem kağıt emeklinin, memurun zam oranlarını hesaplıyor, son nefesini vermesi an meselesi olan milyonların tabutuna son çiviyi çakıyordu. O mesajın şokunu atlatamadan bu kez bir kurtarıcı edasıyla ekonominin emanet edildiği isim, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek başladı tweet atmaya. 2024 muhasebesi yaptı. Aralık ayında enflasyonun son 19 ayın en düşük seviyesine indiğini müjdeledi. Bizim hayatlarımız, standartlarımız 19 ay öncesinden ne kadar uzakta ona değinen olmadı... Şimşek “Geçim sıkıntısını çözmek en büyük önceliğimiz” diye de ekledi. E göreve yeni geldi tabii... Atacak adımları çok. Durmak yok yola devam...
