Sigortalı bir işte çalışmayan ya da eksik prim günü bulunan kişiler, isteğe bağlı sigorta sistemiyle emeklilik hakkı elde edebiliyor. Özellikle ev kadınları için büyük avantaj sağlayan bu sistem sayesinde, çalışma hayatı dışında kalan bireyler de sosyal güvenceye kavuşabiliyor. Ancak sistemden yararlanmak isteyenlerin dikkat etmesi gereken bazı önemli detaylar bulunuyor.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA NEDİR, KİMLER YARARLANABİLİR?
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç'ın köşe yazısında ele aldığı isteğe bağlı sigorta sistemi, hem avantajları hem de dikkat edilmesi gereken detaylarıyla gündeme geldi. Yazıya göre, işçi, memur ya da kendi adına bağımsız çalışanlar zorunlu sigortalı sayılıyor ve emeklilik için prim günü, sigortalılık süresi ve yaş şartlarını yerine getirmeleri gerekiyor.

Ancak bu kapsam dışında kalanlar, yani sigortalı bir işte çalışmayanlar, ayda 30 günden az çalışanlar ya da çalışmayı bırakıp prim günü eksik kalanla, isteğe bağlı sigorta ile emekli olabiliyor.

PRİM TUTARI KİŞİNİN TERCİHİNE GÖRE BELİRLENİYOR
İsteğe bağlı sigorta kapsamında ödenecek primler, sigortalının belirleyeceği kazanç üzerinden hesaplanıyor. Bu kazanç, brüt asgari ücretin 7,5 katına kadar çıkabiliyor.
2025 yılı itibarıyla en düşük prim tutarı aylık 8.321,76 TL olarak belirlendi. Uygulamada ise çoğu kişi prim ödemesini asgari düzeyden yapmayı tercih ediyor.

SON 7 YIL KURALI EMEKLİLİK STATÜSÜNÜ BELİRLİYOR
2008 yılı öncesinde isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler 4/a (SSK) kapsamında değerlendiriliyordu. Ancak bu tarihten sonra yapılan ödemeler 4/b (BAĞ-KUR) statüsünde kabul ediliyor. Bu ayrım, emeklilik için gereken prim günü sayısını ve emeklilik yaşını doğrudan etkiliyor.

SSK’dan emekli olmak isteyenlerin, son 7 yıllık hizmet süresi içinde en az 1260 günü SSK statüsünde tamamlaması gerekiyor. Aksi halde sistem, kişiyi otomatik olarak BAĞ-KUR statüsüne geçiriyor. Bu da daha geç emeklilik ve daha fazla prim günü anlamına geliyor.

Ahmet Kıvanç’ın verdiği örneğe göre:

"İlk sigorta girişi 8 Eylül 1999 olan bir kişi, SSK statüsünde 3600 günle emekli olabilir. Ancak bu kişinin 1260 günden fazla süreyle isteğe bağlı sigorta primi ödemesi, BAĞ-KUR statüsünden emekli olmasına ve bu nedenle daha fazla gün tamamlamasına neden olabilir."

EV HİZMETLERİNDE VE PART-TİME ÇALIŞANLARA DA HAK DOĞUYOR
Ev hizmetlerinde çalışanlar ve part-time çalışanlar da isteğe bağlı sigorta sistemiyle 4/a (SSK) statüsünden emekli olabiliyor. Bu kişilerin, primlerini ait olduğu ayı takip eden ayın 20’sine kadar yatırmaları gerekiyor.

Öte yandan, yurt dışında yaşayan vatandaşlar bu sistemden faydalanamıyor. Türkiye’de ikamet etmek, isteğe bağlı sigorta sistemine dahil olmanın ön koşulları arasında yer alıyor.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTA İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR
İsteğe bağlı sigorta sisteminden yararlanmak isteyenlerin aşağıdaki şartları taşıması gerekiyor:

  • Zorunlu sigortalı bir işte çalışmamak

  • Ayda 30 günden az ya da tam zamanlı çalışmamak

  • Kendi sigortalılığı nedeniyle emekli aylığı almamak

  • 18 yaşını doldurmuş olmak

  • Türkiye’de ikamet etmek

  • SGK’ya yazılı başvuruda bulunmak

UZMAN GÖRÜŞÜ VE PLANLAMA ŞART
İsteğe bağlı sigorta, sigortalı çalışması bulunmayan ya da eksik prim günü olanlar için önemli bir fırsat sunuyor. Ancak prim ödeme statüsüne göre değişen emeklilik koşulları, bireylerin hangi kurumdan emekli olacağını doğrudan etkiliyor.

Bu nedenle, başvuru yapmadan önce uzman görüşü alınması ve emeklilik sürecinin dikkatli planlanması, ileride yaşanabilecek olası mağduriyetlerin önüne geçilmesi açısından büyük önem taşıyor.