Bretton Woods konferansının çizdiği ekonomi haritası...
Aylardan Temmuz...
Birleşmiş Milletler üyesi 44 ülkenin temsilcileri:
ABD’nin New Hampshire Eyaleti’ndeki Bretton Woods kasabasında...
Bir finans konferansı maksadıyla toplandılar...
★
Amaç...
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra...
Tüm dünya ülkelerinin uyguladığı:
“Altın Para” sisteminden...
“Rezerv Para” sistemine geçmek...
Her ülkenin ulusal parasının değerini:
Stabil tutabilmek...
Kur dalgalanmalarının yarattığı belirsizliğin önüne geçmekti...
★
Konferans sonunda:
“Uluslararası para anlaşması” imzalandı...
İmzalanan anlaşma ile de:
IMF (Internatianol Money Fund/Uluslararası Para Fonu...).
Ve...
IBRD (International Bank for Reconstruction and Development/Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası) kuruldu...
★
NOT:
Türkiye 11 Mart 1947’de IMF’e üye oldu.
KURULUŞ AMAÇLARI NEYDİ?..
IMF’nin kuruluş amacı şunlardı:
Küresel para iş birliği ve finansal istikrarı sağlamak...
(Dalgalı kur sistemini kontrol altına almak, dalgalı kurdan doğacak belirsizliği ortadan kaldırmak...).
Uluslararası ticareti kolaylaştırmak...
Yüksek istihdam ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi...
Ve...
Dünya çapında yoksulluğu azaltmayı teşvik etmek...
★
IBDR ise:
Kişi başına geliri nispeten yüksek olan kalkınmakta olan ülkelere borç verecekti...
Ve fakat...
IBDR kredisi ancak...
Otoyollar, okul, hastane gibi altyapı yatırımları ile...
Hükümetlerin ülke ekonomilerinin işleyişini geliştirmek üzere hazırladıkları programlara yönelik olacaktı...
DOLAR NEDEN REZERV PARA OLDU?..
Canlarım...
İkinci Dünya Savaşı kesinlikle sona erdiğinde...
ABD, dünya altın rezervinin yarısından çoğuna sahipti...
Ve...
Dünya pazarlarına sunulan tüm mal ve hizmetlerin yarısı da...
ABD’de üretiliyordu...
★
Haliyle ABD, kendi parasının rezerv olmasını önerdi...
Yani:
Birleşik Devletlerin piyasalarda küresel “mübadele aracı” olarak kullanılacak ulusal parasının karşılığı:
ABD Merkez Bankası’ndaki altın stoku olacaktı...
★
Konferansa katılan diğer devletler bu teklifi alkışlarla kabul ettiler...
★
Elinde ABD doları olan ülkelerin merkez bankaları...
Diledikleri zaman...
Amerikan Merkez Bankası’na başvuracak:
“Al dolarlarını bana altın ver” diyebilecekti...
★
Peki ölçü ne olacaktı?..
1 ons (31.01 gram) altın = 35 cent...
DEVALÜASYON YAPMAK İZNE TABİİ İDİ...
Bu arada ilginç bir konuya dikkat çekmek istiyorum...
Bildiğiniz gibi...
Parası değersiz olan ülkelerin ihracat şansı...
Parası değerli ülkelerden daha yüksektir...
★
Bretton Woods anlaşmasında...
Bu haksız rekabetin önüne geçebilmek amacıyla...
Şöyle bir madde konmuştu:
Ülkeler ulusal paralarını...
Dolar karşısında...
Diledikleri zaman...
Ve...
Diledikleri kadar değersizleştiremeyecekler...
★
Eğer şartlar çok kötüleşmişse...
Bir ülke...
Parasını olması gereken değerin çok üstünde bir değerde tutmak zorunda kalmış...
Ve...
İhracatı tıkanmışsa...
★
IMF’ten izin almak suretiyle...
Ve fakat...
En çok %10 oranında devalüe edebilecekti...
İŞTE O NEDENLE ASRIN LİDERİ...
1944’ta kurulan IMF, 1945 yılı sonlarına doğru ilk faaliyetlerine başladı...
Şöyle de diyebilirim:
IMF ve IBRD...
ABD, Hiroşima ve Nagazaki’ye atom bombası atıp...
Yaklaşık 220 bin (140 bin Hiroşima, 80 bin Nagazaki) kişiyi öldürdükten sonra başladı çalışmaya...
★
İlginç değil mi?..
Yani...
BM (Siz ona “ABD” deyin...) daha savaş bitmeden...
Savaş sonrası ekonomisini düzenleyecek iki kurum (IMF, IBRD) oluşturuyor...
Atom bombası büyük savaşı kesin sona erdirince de...
İki iktisadi kurum faaliyetlerine başlıyor...
★
Şu Amerikalılar ne akıllı insanlar ama değil mi canlarım?..
Sezgileri ve...
Öngörüleri ne kadar da kuvvetli...
★
Bizim Başkan her ne kadar Doğu Karadenizli olsa da...
Bu hasletleri...
ABD’li devlet adamlarına:
Çok benziyor...
★
Zaten onun için kendisine:
“Asrın Lideri” deniliyor ya...
BRETTON WOODS NASIL ÇÖKTÜ?..
Bretton Woods’la getirilen sistem ancak...
1971 yılına kadar devam edebildi...
Çünkü...
★
ABD, Vietnam savaşı harcamaları nedeniyle...
Öylesine çok dolar basmıştı ki...
Elinde:
Piyasada dolaşan dolar kadar altın olabilme ihtimali sıfırdı...
★
Ve canlarım...
Hepsi en az...
Bizim iktidar ekonomistlerimiz kadar deha olan bu:
IMF çocukları...
★
ABD’nin altın karşılığı dolar verme zorunluluğundan çıkacağını sezmiş gibi...
Ya da...
ABD Merkez Bankası’nda...
Piyasalardaki doları karşılayacak kadar altın kalmadığını istihbar(!) etmiş gibi...
1970 yılında:
SDR Sistemi’ni devreye soktu...
★
Bakınız...
26 Ağustos 2021 tarihli KORKUSUZ...
Memduh Bayraktaroğlu ile “UMUDA DOĞRU...”.
IMF’TEN İZİN ALMIŞTIK...
Bu arada unutmadan bir başka ilginç noktayı hatırlatayım:
IMF (Siz onu “ABD” diye okuyun...).
Fukara ülkelere bir kıyak daha yapmış...
“Canım kardeşim; başın çok sıkışırsa benden izin almak şartıyla devalüasyonunu daha yüksek de tutabilirsin” diyerek...
Olağanüstü bir şans(!) tanımıştı...
★
Mesela Türkiye...
DP iktidarındaki o ünlü 1958 (4 Ağustos) devalüasyonunu (Yaklaşık %300... 1 Dolar=2.83’ten, 1dolar=9.00 liraya...).
IMF’ten izin alarak yapmıştı...
İSTİFA ETMEK ZORUNDA KALDI...
Ve canlarım...
Başkan Nixon, Bretton Woods anlaşmasını tanımadıklarını tüm dünyaya ilan edip:
“Sarhoştuk aydık, biz Bretton Woods’tan caydık” dedi...
★
Bu arada da tabii ki...
Elinde USA doları olanlara...
Altın para olarak ödeme yapmayacaklarını açıkladı...
★
Peki sonra ne oldu?..
Çok ilginç bir şey oldu...
★
Watergate’teki o ünlü binada bulunan DP merkezini dinlediği suçlamasıyla...
(Halbuki Türkiye’de yapsaydı bunu, alkışlanır... Üst üste en az 13 seçim kazanırdı...).
İstifa etmek zorunda kaldı...
