Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhurbaşkanına döviz, banknot, hisse senetleri ve tahvillerin alım ve satımı ile Türk parasının değerinin korunması konusunda tanınan düzenleme yetkisinin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmetti.

AYM KARARININ GEREKÇESİ

Mahkeme, Anayasa’nın 13. maddesinde temel hak ve özgürlüklerin ancak kanunla sınırlanabileceğinin öngörüldüğünü vurgulayarak, Cumhurbaşkanına tanınan düzenleme yetkisinin Anayasa’da kanunla düzenlenebileceği belirtilen bir konuya ilişkin olduğunu belirtti. Buna göre, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un ilgili maddesi iptal edildi.

DAVA SÜRECİ

Faaliyet izninin iptaline ilişkin işlemin ve dayanağı olan 21 Mayıs 2007 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “Kıymetli Madenler Borsası Aracı Kuruluşlarının Faaliyet Esasları ile Kıymetli Madenler Aracı Kurumlarının Kuruluşu Hakkında Yönetmelik”in 21. maddesinin iptali talebiyle açılan dava, Danıştay 13. Dairesi tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşındı. Daire, ilgili kanun maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğu görüşüne vardı.

AYM’NİN KARARININ DETAYLARI

AYM gerekçesinde, iptal edilen kuralın Cumhurbaşkanına;

-Döviz, banknot, hisse senetleri ve tahvillerin alım ve satımı,

-Bunlar ile kıymetli madenler ve kıymetli taşlardan yapılmış ya da bunları içeren her türlü eşya ve kıymetlerin,

-Ticari senetlerle ödeme sağlamak için kullanılan her türlü araç ve belgenin ihracı veya ithalini düzenleme ve sınırlandırma,

-Türk parasının değerinin korunmasıyla ilgili karar alma yetkisi verdiğini aktardı.

Gerekçede ayrıca şu tespitlere yer verildi:

"Döviz, banknot, hisse senedi ve tahvillerin alım satımı ile bunların ve mücevheratın ya da bunlarla ilgili diğer kıymetli evrakın ülke dışına çıkarılması veya ülkeye getirilmesinin mülkiyet hakkı, sözleşme özgürlüğü ve teşebbüs özgürlüğüyle yakından ilgili olduğu açıktır. Zira kural, kişilerin anılan haklar kapsamında, malvarlığı değerleriyle ilgili olarak borçlandırıcı ve tasarruf işlemlerinde ya da ticari faaliyetlerde bulunmalarına ilişkin hususlarda Cumhurbaşkanına düzenleme ve sınırlama yetkisi vermektedir."

KANUNLA SINIRLANDIRMA YETERSİZ

AYM, Anayasa’nın 13. maddesi uyarınca, Cumhurbaşkanına tanınan yetkinin kanunda somut bir çerçeveye bağlanması gerektiğini vurguladı:

"Bu nedenle kural kapsamındaki karar alma yetkisi konusundaki kanuni çerçeve oluşturma yükümlülüğünün daha katı olduğu söylenebilir. Kuralla Cumhurbaşkanına, ekonomik faaliyetlerin önemli bir kısmını, yani döviz ve değerli malların ticaretini ve hareketini doğrudan etkileyen kararlar alabilme yetkisi verilmiştir. Bununla birlikte geniş bir düzenleme alanını kapsayan bu yetkinin nasıl kullanılacağına, hangi şartlar altında ve hangi ilkeler doğrultusunda uygulanacağına dair kanunda yeterli bir çerçeve çizilmemiştir. Kanun, yalnızca Türk parasının kıymetinin korunması amacıyla kararlar alınabileceğini belirtmekte ancak bu yetkinin sınırlarını belirleyen somut ilkeleri ortaya koyamamaktadır."

AYM, ilgili kuralın Anayasa’nın 7. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verdi. Kararın, Resmî Gazete’de yayımlanmasından dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi öngörüldü.