İnsan “her şeyin fazlası zarar” lafını duyunca hep bir istisna arar. “Peki ya su? O da mı zararlı? Sevgi? Mutluluk?”
Oysa konu ne olursa olsun, aşırılık insanı her zaman bozar. Dengede kalmak ise oldukça zor bir beceridir ama hayatta en çok ihtiyaç duyduğumuz şeydir.
İnsanoğlu ölçüyü kaçırmaya meyilli bir canlı. Yeme içmeden duygulara, sevgiden öfkeye, çalışmaktan tembelliğe kadar her şeyde aşırıya kaçmadan duramıyor. Bir şeyi ne kadar çok isterse o kadar abartıyor, istemezse de yok sayıyor. Ve her iki uç da sonunda ona zarar veriyor.
En iyi ilaç gerçekten ölçülü olabilmek, ayarı kaçırmamak, dengede kalabilmek.
★★★
Örneğin su... Dünyanın en masum, en sağlıklı şeyi. Oysa fazlası öldürüyor. Vücuttaki tuz oranını bozup beyin ödemine kadar gidiyor. En zararsız şey bile dozunda değilse tehlikeli olabiliyor.
Mesela sevgi... Kimse kabul etmek istemez ama aşırı sevgi de zarar verir. Bağımlılık yaratır, kişilik siler, sınırları yok eder. İyi niyet gibi görünür ama bir süre sonra insanı körleştirir. Sevginin fazlası çoğu ilişkinin asıl çöküş sebebidir.
Mutluluk... Bu bile bağımlılık yapar. Sürekli mutlu olma isteği insanı gerçeklikten koparır. En ufak hayal kırıklığını bile kaldıramayan kırılgan bir karakter çıkar ortaya. Aşırı mutluluk arayışı mutsuzluğun kapısını açar.
Para... Fazlası seçenek getirir ama aynı oranda huzursuzluk da getirir. Sorumluluk artar, kaybetme korkusu büyür, ilişkiler bozulur... Paranın fazlası insanın ve çevresindekilerin doğasını bozar.
★★★
Aşırı çalışırsın tükenirsin, aşırı beklentiye girersin hayal kırıklığına uğrarsın, aşırı seversin kendinden verirsin ve sonunda kendini kaybedersin.
Uyku az olunca çökersin, çok olunca sersemlersin. Yemeği az yesen zayıflarsın, fazla yesen ya şeker hastası ya da obez olursun.
Kısacası denge bir lüks değil; insanın kendi aşırılığından korunma kalkanıdır. Daha açık söylemek gerekirse, hayatta saçmalamamızı engelleyen tek mekanizmadır.
Ne var ki denge, bir kez bulunup kenara koyulan bir şey değildir. Her gün yeniden kurulması gereken bir düzendir. İnsanın hayat mücadelesidir.
