AA-Hazine ve Maliye Bakanlığı, gayrimenkul alım-satımlarında gerçek değer takibi için geliştirdiği Mekansal Veri Analiz (MEVA) Sistemi'ni devreye aldı. 81 ilde yapılan çalışmalarda, bu yıl içinde el değiştiren 16 binden fazla taşınmaz analiz edilirken, tapu beyanı ile gerçek değeri arasında fark tespit edilen 9 bin 150 kişiden açıklama istendi.
Edinilen bilgilere göre, Bakanlık, gayrimenkuller üzerinden elde edilen gelirler ve ödenmesi gereken vergi ile harçları sıkı takibe aldı. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında yürütülen çalışmalarda, gayrimenkul alım-satım ve kira gelirlerinin beyan edilip edilmediği MEVA Sistemi ile denetleniyor.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) Teknoloji ekipleri tarafından geliştirilen MEVA, coğrafi bilgi sistemi temelli yazılımla çalışıyor. Beyanname, bildirim, yoklama gibi verilerin yanı sıra tapu ve kadastro, ikametgah, yapı belgeleri, banka kredileri, gayrimenkul ilanları ve değerleme uzmanlarının raporları sisteme entegre edildi. Bu veriler hem harita üzerinden sorgulanıyor hem de algoritmalar yardımıyla gayrimenkullerin gerçek alım-satım ve kira değerleri tespit ediliyor.
Kısa süre önce 81 il merkezindeki defterdarlıklarda kullanılmaya başlanan MEVA, özel ekipler aracılığıyla veriye dayalı analiz ve denetim süreçlerini yürütüyor. Son 2-3 ayda yapılan alım-satım işlemleri mercek altına alınarak, tapuda beyan edilen değer ile gerçek satış bedeli arasındaki farklar ortaya çıkarıldı.
Bu kapsamda, tapuda gerçek değerinin altında bedelle işlem yapılan taşınmazlar için alıcı ve satıcılardan açıklama talep ediliyor. Açıklama yapmaları istenen kişiler, pişmanlık hükümlerinden yararlanarak eksik ödedikleri harçları cezasız olarak tamamlayabiliyor. Ancak, açıklamaları yeterli bulunmayan ve eksik harçları gönüllü olarak yatırmayanlar vergi incelemesine sevk ediliyor.
Defterdarlıkların yürüttüğü çalışmalar sonucunda, bu yıl 16 binden fazla taşınmazın detaylı analizi yapıldı. Gerçek satış bedelinden düşük bedelle işlem yapılan 9 bin 150 kişiden açıklama istenirken, şu ana kadar 2 bin 475 kişi gönüllü uyum göstererek, 5,9 milyar liralık alım-satım bedeli artışı üzerinden 113,9 milyon liralık tapu harcını cezasız şekilde ödedi. Uyum göstermeyen mükellefler ise vergi incelemesi sürecine alındı. Eksik harçlar, gönüllü ödeme yapılmadığı takdirde yüzde 25 vergi ziyaı cezasıyla birlikte tahsil edilecek.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, MEVA'nın ülke genelindeki tüm vergi dairelerinde kullanılacağını belirterek şunları söyledi:
"Böylece her vergi dairesi sorumlu olduğu alan içindeki tüm gayrimenkulleri harita üzerinden birçok bilgiye anında ulaşarak takip edebilme imkanına kavuşacak. Bu sayede alım satım işlemlerinin gerçek değerler üzerinden yapılmasının yanı sıra kiraya verilerek gelir elde edilen ve beyanname verilmesi gereken gayrimenkuller de kolaylıkla tespit edilerek gerekli işlemler hızlıca yapılabilecek. Gayrimenkul alım satım işlemlerinde tapuda gerçek satış bedelinden daha düşük bedel üzerinden işlem yapanlar kendilerinden açıklama istenmesini beklemeden harçlarını pişmanlık hükümlerinden yararlanarak cezasız şekilde ödeyebilir. MEVA uygulamasıyla doğru ve gerçek değerler üzerinden işlem yapılması sağlanarak, kayıt dışılığın azaltılması ve gönüllü uyumun artırılması hedefleniyor."
